Sinh ra và lớn lên trên bản làng của cộng đồng người Vân Kiều ở xã Hướng Việt, ông Hồ Văn Dưn, sinh năm 1940 (trú tại thôn Trăng Tà Puồng) có niềm đam mê đặc biệt với các làn điệu dân ca và các loại nhạc cụ truyền thống của dân tộc mình. Ông dành nhiều thời gian tự mình nghiên cứu, học hỏi để có thể tự mình biểu diễn và tự mình chế tác. Đến nay, cho dù đã bước qua tuổi 82 nhưng ông vẫn còn thực hành thành thạo các điệu dân ca, các loại nhạc cụ truyền thống và đặc biệt là có khả năng chế tác trống, đàn taplứa và sáo Pi, đồng thời truyền dạy cho hai người con trai cùng thực hiện thành thạo.
Âm nhạc truyền thống đã gắn bó với ông Hồ Văn Dưn ngay từ thời niên niên thiếu. Lời ca tiếng hát cùng những âm thanh hòa trộn từ những loại nhạc cụ như làm mê hoặc ông. Niềm đam mê với nhạc cụ dân tộc cũng được hình thành và lớn dần từ đó, đặc biệt là đối với các loại nhạc cụ trống Xa cơn, đàn Taplứa và sáo Pi. Ông Dưn ngày đêm mày mò tìm cách để học. Ông tìm đến các nghệ nhân lớn tuổi, bạn bè trong bản và cả trên đất bạn Lào. Nhờ cần cù chịu khó, cùng với niềm đam mê cháy bỏng, ông Hồ Văn Dưn đã chinh phục được các loại nhạc cụ. Khả năng chơi trống, đánh đàn, thổi sáo của ông Dưn ngày một chuẩn xác và điêu luyện. Trong các lễ hội và sự kiện quan trọng ở địa phương, ông Dưn đều tham gia, đặc biệt là sự kiện có biểu diễn cồng chiêng và giao lưu dân ca truyền thống. Bắt nguồn từ niềm đam mê nhạc cụ dân tộc, ông Dưn đã dày công nghiên cứu cách chế tác các loại nhạc cụ mà mình yêu thích, bởi theo ông, có hiểu và có chơi hay thì mới chế tác được, và ngược lại, tự mình chế tác ra thì âm thanh nhạc cụ mới đúng theo ý muốn, sở thích của mình.
Ông Hồ Văn Dưn đã truyền lại nghề làm trống Xa cơn và đàn Taplứa cho các con.
Ông
Hồ Văn Dưn cho biết: Tôi năm nay tuổi đã cao, tai mắt không còn tinh như hồi trẻ,
đôi tay cũng không còn nhanh nhẹn nữa,
nhưng tôi vẫn sẽ cố gắng tiếp tục việc chế tác nhạc cụ dân tộc, bởi đây là các
loại nhạc cụ truyền thống, được sử dụng phổ biến trong các dịp lễ hội, các hoạt
động theo phong tục tập quán của người Vân Kiều được thế hệ trước truyền lại.
Tôi mong muốn thế hệ kế tiếp sẽ có cơ hội để được học hỏi, được tiếp nối để
truyền thống văn hóa chúng tôi sẽ không bị mất đi.”
Trống
Xa cơn, đàn Taplứa và sáo Pi đều là các loại nhạc cụ khó chế tác, đòi hỏi sự kỳ
công, cẩn thận, tỉ mỉ trên từng chi tiết và mất rất nhiều thời gian. Để làm ra
được một cái trống Xa cơn, cây đàn Taplứa hoặc sáo Pi thì mất khoảng nữa tháng.
Để có được tác phẩm đạt chất lượng, đòi hỏi nghệ nhân phải có đôi bàn tay cực kỳ
khéo léo, đôi tai nhạy cảm, phải thực sự am hiểu, có khả năng thực hành thành
thạo và đặc biệt là niềm đam mê đủ lớn. Vật liệu chính để làm trống Xa cơn đó
là gỗ gáo và da bò, vật liệu làm đàn Taplứa là cây nứa và dây mây, và vật liệu
làm sáo Pi là cây trúc. Tất các các loại
vật liệu này đều được ông Dưn tự tìm kiếm, riêng gỗ, trúc, nứa và mây phải cất
công đi tìm kiếm tận rừng sâu. Với tâm nguyện giữ gìn và phát huy văn hóa dân tộc
mình, ông Dưn kiên trì, bền bỉ với việc vừa thực hành vừa chế tác nhạc cụ cho tới
ngày nay. Không những thành thạo nhạc cụ, ông Dưn còn có khả năng biểu diễn các
làn điệu dân ca, dân vũ truyền thống của người Vân Kiều. Ông Dưn thường xuyên
giáo dục con cháu phải biết tự hào về truyền thống dân tộc mình, phải biết giữ
gìn không để mất đi. Hai con trai của ông là Hồ Văn Mừng (sinh năm 1972) và Hồ Văn Núi (sinh năm 1989) đã được bố truyền cho niềm đam mê, tích cực
học hỏi bố hát các làn điệu dân ca, các điệu dân vũ truyền thống, cách sử dụng
cũng như chế tác các loại nhạc cụ. Đến nay, hai người con trai đều có thể thực
hành thành thạo dân ca dân vũ truyền thống. Anh Mừng có khả năng chế tác thành
thạo nhạc cụ đàn Taplứa, còn anh Núi có khả năng chơi trống Xa cơn rất giỏi, đồng
thời có khả năng chế tác thành thạo loại nhạc cụ này.
Anh
Hồ Văn Mừng chia sẻ: “Tôi rất tự hào khi mình là người Vân Kiều có thể sử dụng
và chế tác nhạc cụ dân tộc mình. Tôi và các anh em trong gia đình sẽ tiếp tục học
hỏi từ bố để có thể sử dụng cũng như chế tác các loại nhạc cụ ngày thành thạo
hơn, góp phần giữ gìn văn hóa truyền thống của dân tộc Vân Kiều chúng tôi”.
- HƯỚNG HÓA: KHAI GIẢNG CÁC LỚP TẬP HUẤN DÂN CA BRU VÂN KIỂU
- Trao hỗ trợ cho Câu lạc bộ di sản ở Hướng Hóa
- Bảo tồn bản sắc văn hóa gắn với phát triển du lịch
- Trình diễn, trưng bày di sản kết nối Lễ mừng lúa mới của đồng bào dân tộc Vân Kiều
- Hướng Hóa: Tập huấn truyền dạy cồng chiêng của đồng bào dân tộc thiểu số Vân Kiều, Pa Kô
Đang truy cập: 943
Hôm nay: 636
Trong tuần: 6,909
Trong tháng: 67,698
Tổng lượt truy cập: 5,962,215